در فاصله سالهای 418 تا 427 یك روحانی بنام هوهانس كاسیانوس كه در مصر بسر می برد و در خاطرات خود می نویسد:
یپرم آسوری در سال 379 میلادی در یكی از نوشته های خود یاد آور می شود كه كلیسا های بین النهرین، تولد عیسی مسیح را در شش ژانویه جشن می گرفتند.
در قسطنطنیه نیز در سال 379 میلادی ششم ژانویه تاریخ تولد عیسی مسیح بوده ولی پس از انتخاب گریگور نازیانتس به مقام اسقفی، تاریخ نامبرده به 25 دسامبر تبدیل یافت و این امر به خاطر پیروی از غرب انجام گرفت. جالب اینكه پس از كناره گیری اسقف مزبور تاریخ تولد مسیح دوباره ششم ژانویه اعلام شد.
باز هم 20 سال بعد اوضاع دگرگون گشت و 25 دسامبر تاریخ تولد مسیح اعلام شد.
در كابادوكیا نیز تا سال 380 میلادی، روز ششم ژانویه را جشن می گرفتند، و در انطاکیه تا سال 386 این رسم برقرار بود.
در قرن پنجم بیشتر كلیسا ها تاریخ تولد مسیح را در 25 دسامبر قرار دادند ولی كلیسای ارمنی همچنان به رسم و آئین گذشته وفادار ماند.
اكنون باید دید كه علل این تغییر چه بوده؟
یكی از علل این تغییر كه در سالهای6- 335 از جانب كلیسای مسیحی لاتین انجام گرفت، جشن خورشید بود كه در 25 دسامبر بر پا میشد.
به عبارت دیگر، 25 دسامبر تاریخ تولد میترا بود، پس از ظهور مسیحیت، میترائیسم همچنان رواج داشت حتی وارد مسیحیت گشت، مسیحیان در ظاهر به این منظور روز تولد مسیح را در 25 دسامبر جشن می گرفتند تا مردم به جای میترا برای مسیح جشن بگیرند.
در سال 451 میلادی، كنگره مشهور كالدون گشایش یافت. در این كنگره جهانی تاریخ تولد مسیح رسما در 25 دسامبر مقرر گردید و از آن پس پرستش میترا رفته رفته به فراموشی سپرده شد.
در برخی از مراكز مشرق زمین نیز از آن پس 25 دسامبر به جای شش ژانویه مورد قبول واقع گشت. بدین ترتیب اكثریت مسیحیان جهان در 25 دسامبر تولد مسیح را جشن می گیرند و ششم ژانویه را به عنوان تاریخ تعمید مسیح، برگزار می كنند.
یك علت دیگر هم این بود كه بامدادان در بیت اللحم فلسطین مراسم تولد مسیح برپا می شد و همان روز در كنار رود اردن تشریفات غسل تعمید انجام می گرفت و چون وسایل ارتباط جمعی و وسائط نقلیه امروزی نبود همواره فاصله زمانی بین جشن تولد و مراسم تعمید پیش می آمد و سرانجام به تعیین دو روز و دو تاریخ تولد جداگانه كشیده شد.
در تایید آئین ارمنیان، می توان به شهادت لوقا مراجعه نمود. بنا به گفته او:
« مسیح پس از سی سالگی غسل تعمید شد. » (لوقا 3:23)
« و آن مراسم در ششم ژانویه كه مصادف با تاریخ دقیق تولد او بود انجام شد. »
مسئله تغییر تاریخ تولد مسیح تا كنون بارها در شورا های عالی كلیسایی ارامنه مطرح شده ولی هر بار با مخالفت اكثریت روبه رو گردیده است.
اما در مورد ششم ژانویه، به عنوان روز تولد مسیح، در كتاب قوانین كلیسای ارمنی، مواد زیر در خور توجه است:
1 . قانون هفتم از قوانین سی و چهارگانه كلیسای ارمنی تصریح و تاكید می نماید كه:
« مراسم جشن میلاد مسیح، باید در ششم ژانویه و به همراه تشریفات ویژه و سرودن آوازهای خاص مذهبی در تمام كلیسای ارمنی برگزار شود.
|
|
كلیسای ارامنه، قبطی، حبشی و یعقوبی سوریه و لبنان (غیر كالدستونی) |
كلیساهای ارتودكس (در مسیر درست) |
كلیسای كاتولیک (جامع و جهانی) |
كلیساهای پروتستان |
|
تاریخ تولد مسیح تاریخ تعمید مسیح |
6 ژانویه
6 ژانویه |
6 ژانویه – میلاد
19 ژانویه - تعمید |
25 دسامبر – میلاد
6 ژانویه - تعمید |
25 دسامبر – میلاد
|
2. كنگره پنجم دوین ( Dvin ) به موجب قانون شماره 26 مورخ 719 میلادی، صریحا می گوید كه:
« واجب است كه در روز ششم ژانویه، آب ها تقدیس و در آن مرون ( Meron ) (روغن تقدیس شده) ریخته شود.
3 . در قانون سی ام همان كنگره قید شده است كه:
« در روز تولد مسیح باید كتابمقدس تعمید را تلاوت كرد و در روز هشتم كتاب های مقدس دوگانه تولد و تعمید را یكجا تلاوت نمود، زیرا كه این مراسم نیز یكجا و یكزمان انجام می پذیرد. »
4 . در كتاب قوانین نرسس شنورهالی (پر از فیض) می خوانیم:
« نزد ارمنیان از روزگاران باستان رسم چنین بوده كه مراسم تولد و تعمید مسیح با هم و در یك روز انجام می شده. البته در آن زمان ها، عموم مسیحیان همزمان این مراسم را انجام می داده اند، ولی بعد ها تغییر یافته و تنها ارمنیان بدان وفادار ماندند . . . »
برگرفته از بخشهای از كتاب " اعیاد كلیسای ارمنی " نوشته اسقف اعظم آرداك مانوكیان به ترجمه " هرایر خالاتیان " در تاریخ 1360
تاریخ تولد مسیح در فرقه های مختلف مسیحی
آنچه مسلم است، تاریخ تولد مسیح چه در ششم ژانویه و چه در بیست و پنجم دسامبر یا هر تاریخ دیگری باشد (به گفته بعضی ها زمستان نمی تواند باشد) به هیچ وجه یك اختلاف دینی و مذهبی فی مابین كلیسا ها شمرده نمی شود و مهم علت میلاد و تجسم عیسی مسیح خداوند می باشد که بین تمام فرقه ها و کلیساها مشترک می باشد.
شاید ما امروز تاریخ دقیق تولد مسیح را ندانیم ولی خدا را شکر برای تولد و تجسم او، امروز دعای ما این باشد که مسیح خداوند در وجود همه انسانهای دنیا متولد گردد و به آنها حیاتی نو و نجات و آرامش و شادی ببخشد.
