هم خدا باوري، همه خدايي، ايده اي که معتقد است خدا در همه چيز است و همه چيز در خداست. در مقام مقايسه با وحدت وجود، همه خداگرايان معتقدند که وجود خدا بزرگتر از آن است که به وسيله جهان اشغال شود.
وحدت وجود، واژه اي يوناني معادل اين معنا که همه چيز و هر چيزي خداست. اين واژه به معني يکي انگاشتن خدا و جهان مخلوق است.
بازگشت ثانوي عيسي مسيح به زمين در پايان تاريخ بشري
تمثيل، مثل، شکلي از روايت، حکاياتي که عيسي براي تبيين تعاليم خود ذکر مي کرد و در اناجيل ذکر شده است.
رنج، الم، رنجها و آلام مسيح در واپسين ساعات زندگي اش
الهيات شباني، کاربرد اصول روحاني و کتاب مقدسي در جهت مراقبت و رشد روحاني ايمانداران.
رنج خداي پدر، مأخوذ از کلمه يوناني pater به معني پدر و pascho به معني رنج کشيدن، اين واژه به نگرشي اطلاق مي شود که بيانگر تجسم يک خدا (پدر) به شکل پسر است که از باکره به دنيا آمد، رنج کشيد و بر روي صليب مرد. اين ايده از سوي کليساي اوليه به عنوان نگرشي بدعت آميز رد شد.
دوران پدران کليسا، برگرفته از واژه يوناني pater، اصطلاحي که به قرون اول کليسا اطلاق مي شود. اين دوره پس از درگذشت رسولان آغاز گرديد و تا آغاز قرون وسطي ادامه يافت. نويسندگان مشهور اين دوره عبارتند از: ايرنائوس، اوريجن، ترتوليان، پدران کاپادوکيايي و آگوستين.
9.infant baptism) PEDOBAPTISM, PAEDOBAPTISM)
تعميد کودکان، عمل تعميد دادن نوزادان يا کودکاني که هنوز به آن درجه از رشد نرسيده اند تا مفهوم ايمان به مسيح را درک کنند.
مجازات نيابتي، ديدگاهي که گناه را شکستن عهد و قانون خدا مي داند و مجازات مرگ روحاني را براي گناهکار حتمي مي داند. در اين ديدگاه رنج و مرگ مسيح بر صليب مجازات گناهکار است که مسيح بر خود گرفت و بنا بر اين غضب خدا را از او دور ساخته است.
انابت، در سنت کاتوليک عبارت است از مراسمي که طي آن شخص گناه کار با توبه و بخشايش گناهانش با خدا و کليسا آشتي مي کند.
عيد پنجاهه، پنطيکاست، در عهد عتيق به عيد هفته ها اطلاق مي شد. در عهد جديد پنطيکاست به عنوان سالگرد نزول روح القدس بر رسولان و شاگردان در پنجاهمين روز پس از قيام عيسي مسيح جشن گرفته مي شود.
13. PERSEVERANCE OF THE SAINTS
تداوم ايمان مقدسان، امنيت جاوداني مقدسان
1. فرماني در کتاب مقدس مبني بر باقي ماندن در محبت خدا و تحمل صبورانه سختي ها و مصائب.
2. در الهيات کالويني اشاره به اين موضوع است که کساني که خدا ايشان را از ازل و از پيش برگزيده است، هرگز نجات خود را از دست نمي دهند.
زهد باوري، يک روش زندگي مسيحي مبتني بر کتاب مقدس که بر حفظ ايمان و يک سبک زندگي مقدس تأکيد دارد و آن را قسمتي از ساختار رسمي الهيات و نظام کليسايي مي داند.
الهام جامع، نگرشي که معتقد است کتاب مقدس مستقيماً از سوي خدا الهام شده است. اين نگرش معتقد است که الهام خدا در مورد تماميت کتاب مقدس صادق بوده و در هر بخش از آن مشهود است.
روح القدس شناسي، شاخه اي از الهيات که به بررسي شخصيت و عمل روح القدس پرداخته و حضور و نقش او را در فرآيند نجات انسان مورد توجه قرار مي دهد. اين کلمه برگرفته از واژه يوناني pneuma به معني روح و Logos يعني تعليم مربوط به آن مي باشد.
جدل، الهيات جدلي، جدل درون ديني، بحث و مناظره در ميان منتقدان يک دين براي روشن شدن بيشتر مفاهيم آن دين و يا حل اختلافاتشان و يا به کرسي نشاندن يکي از عقايد رقيب.
چند خدا باوري، باور به وجود چند خدا، به عنوان مثال در تفکر ديني يونانيان باستان به شکل بارزي ديده مي شد.
مابعد هزاره گرايي، ديدگاهي که معتقد است بازگشت ثانوي مسيح پس از يک دوره هزار ساله روي مي دهد. مابعد هزاره گرايان معتقدند که ظهور مسيح با تأثير روحاني و اخلاقي تعاليم مسيحيت در جهان محقق خواهد شد. بنا بر اين ديدگاه، شر و شرير در هنگام بازگشت ثانوي مسيح از ميان خواهد رفت و قيام مردگان و داوري نهايي صورت خواهد گرفت.
بشارت پس از مرگ، ايده اي که معتقد است پيام انجيل پس از مرگ افراد نيز به نحوي به گوش آنها و کساني که هرگز چيزي از خبر خوش انجيل در زمان حياتشان نشنيده بوده اند، خواهد رسيد و اين افراد بر مبناي پاسخشان نسبت به دعوت انجيل، نجات يا داوري خواهند شد.
از پيش برگزيدگي، تقدير ازلي
1. برخي از متألهين از پيش برگزيدگي را مرتبط با برخي رويدادهاي اصلي مي دانند که در تاريخ نجات تدارک ديده شده است مانند مرگ مسيح که از قبل توسط خدا معين شده بود.
2. در الهيات کالويني از پيش برگزيدگي بيانگر آن است که خدا از ازل عده اي را براي نجات برگزيده است و فيض خاص خود را براي نجات به ايشان عطا مي کند و عده اي ديگر نيز چون از اين فيض محروم مي مانند داوري ابدي در انتظارشان است.
ازليت روان، پيش موجوديت جان، ديدگاه افلاطوني که از سوي اوريجن و ديگر پدران کليساي يونان پذيرفته شده بود که بر اساس آن روان انسان قبل از تولد با خدا بوده است و به خاطر نگاه به زمين، بدني براي او تعيين شده است تا مجازات اين خطاي خود را ببيند.
پيش هزاره گرايي، ديدگاهي که آغاز سلطنت هزار ساله را پس از بازگشت مسيح مي داند. در تعليم برخي از پيش هزاره گرايان، سلطنت هزار ساله به گونه اي فوق طبيعي و شگفت انگيز و با وقوع نشانه هايي مانند: ارتداد، موعظه جهاني انجيل، جنگ، فتنه، قحطي، زلزله، ظهور دجال و محنت عظيم آغاز خواهد شد. در آن هنگام عيسي مسيح باز خواهد گشت و همراه مقدسين براي يک دوره هزار ساله بر زمين حکمراني خواهد نمود.
کهانت عام ايمانداران، يک اصل در نهضت اصلاح ديني با اين مضمون که امتياز و آزادي که به واسطه ايمان به مسيح براي مسيحيان حاصل مي شود اين است که مي توانند در برابر خدا حاضر شوند و از طريق مسيح با خدا رابطه شخصي داشته باشند و مستقيماً بخشايش خدا را بدون نياز به هيچ واسطه انساني به دست آورند.
الهيات پويشي، الهيات فرآيند باورانه، نام يکي از مکاتب الهيات معاصر که بر اساس فلسفه آلفرد نورث وايت هد شکل گرفته و بر اساس آن خدا در بطن فرآيندهاي جهان کائنات قرار دارد و همراه با جهان در حال تغيير است.
صدور، در آموزه تثليث پسر امتداد وجود پدر بوده و از وي صادر گرديده است اگر چه چون پدر ازلي و نامخلوق است. ( بنا بر نگرش کليساي ارتدکس شرق، روح القدس فقط از پدر و نه از پسر صادر مي گردد.)
مکاشفه پيش رونده، نگرشي که معتقد است مکاشفه خدا از عهد عتيق تا عهد جديد و به شکلي تدريجي صورت گرفته است. بنابراين آنچه که در مورد خدا در مکاشفه عيسي مسيح شناخته شده است، کاملتر از آن چيزي است که از طريق شريعت و انبياء آشکار شده است.
پيش در آمد، ديدگاهي آخرت شناسانه که معتقد است وقايع زمانهاي آخر به شکلي در گذشته آشکار شده و نمونه اي از آنها نمايان مي شود. بر اين اساس، رستاخيز مسيح از مردگان پيش درآمدي بر قيام همگاني مردگان مي باشد که پايان عصر حاضر را پيش از وقوع آن نمايانده است.
نبوت، پيشگويي، عمل انبياء در اعلام پيام خدا در مورد وقايع زمانهاي حال يا آينده يا انکشاف سر الهي
کفاره، جبران، قرباني گناه، يک هديه که خشم خدا را که بر عليه گناه بر انگيخته شده است، فرو مي نشاند. بر طبق عهد جديد، خدا هديه يا به عبارت بهتر قرباني اي را مهيا نموده است که خشم الهي را بدان وسيله بر طرف مي فرمايد و اين همان پسر اوست که پدر آنرا به عنوان کفاره و قرباني گناهان انسان به اين جهان فرستاد (اول يوحنا 10:4).
پروتستانيسم، نهضت پروتستان، نام جنبشي اعتراضي که در قرن شانزدهم عليه وضعيت ناگوار بر جهان مسيحيت شکل گرفت و بعدها تبديل به يکي از سه شاخه اصلي مسيحيت شد. پروتستانها بر مرجعيت و برتري کتاب مقدس نسبت به اولويت سنت در ميان کاتوليک هاي رومي تأکيد داشتند و معتقد بودند که ايمانداران بايد کتاب مقدس را بخوانند و در پي فهم آن باشند و عملکرد کليسا بايد دائما بر اساس کتاب مقدس باشد.
مشيت الهي، اين نگرش که بشريت و جهان بر مبناي تصادف و سرنوشت اداره نمي شود، بلکه بر مبناي اراده خدا که تاريخ و خلقت را به سوي هدف نهايي آن به پيش مي برد.
تکثر باوري، اعتقاد و باور به اينکه انسان مي تواند از طريق مذاهب و فلسفه هاي گوناگون به نجات و رستگاري دست يابد و حقيقت نجات تنها در قالب يک دين منکشف نشده است.
برزخ، در الهيات کاتوليک، محل تطهير و پاکسازي است که انسان پس از مرگ و پيش از حاضر شدن در برابر خدا نياز به آن دارد تا در آنجا پالايش روحاني شود.
پاک ديني، پيرايش گري، از شاخه هاي مکتب نهضت اصلاح ديني که بر پيرايش فرد و جامعه تأکيد مي کرد و اين پيرايش را با اصلاح کليسا و حکومت بر اساس اصول کتاب مقدس ممکن مي دانست.